Niedawno został rozebrany znajdujący się w centrum Pruchnej, obok skrzyżowania z drogą wojewódzką, pomnik upamiętniający poległych w tej miejscowości w 1945 roku żołnierzy 4 Frontu Ukraińskiego. O sprawie, w tym co zrobić z niszczejącą pamiątką wojny, pisał „Głos Ziemi Cieszyńskiej” („Zamieszanie wokół pomnika” w numerze 25/2015 z 26.06.2015 r. oraz „Pomnik był i… zniknął” w numerze 27/2016 z 08.07.2016 r.). Ostatnio temat likwidacji pomnika podjął Portal Śląska Cieszyńskiego OX.pl („Usunięto pomnik wdzięczności Armii Czerwonej”, 20.07.2016 r.).
Jako tak zwany pomnik wdzięczności Armii Czerwonej, w przeciwieństwie do miejsc pochówku poległych żołnierzy, monument nie podlegał prawnej ochronie. Pozostaje jednak pytanie, czy – a jeśli tak – to w jaki sposób upamiętniać miejsca wydarzeń II wojny światowej na Śląsku Cieszyńskim, których bohaterami byli żołnierze obcych armii. W uzupełnieniu swojej wypowiedzi dla Portalu OX.pl pragnę dodać, że ewentualny pomnik poświęcony wydarzeniom roku 1945 w Pruchnej, powinien przypominać nie tylko śmierć w tej okolicy ponad tysiąca żołnierzy sowieckich i niemieckich, ale także dramat miejscowej ludności cywilnej, która padła ofiarą bomb, kul i min, a zapewne także rabunków i gwałtów ze strony niektórych żołnierzy Armii Czerwonej oraz represji NKWD wobec podziemia niepodległościowego.
Co do jednego nie można mieć wątpliwości: walki jednostek 4 Frontu Ukraińskiego, to jest 38 Armii, a następnie 1 Armii Gwardii, które na odcinku od Czechowic i Dziedzic poprzez Chybie, Strumień, Zbytków, Rychułd, Bąków, Pruchną, Rudnik, Kończyce Małe i Wielkie oraz Zebrzydowice trwały od końca stycznia aż do początku maja 1945 r., należały do najbardziej przewlekłych i zaciętych na całym Śląsku Cieszyńskim. Pruchna, tamtejszy dworzec i linia kolejowa były dla Niemców kluczowymi punktami oporu.
O przełamanie tej pozycji walczyli żołnierze różnych oddziałów piechoty, artylerii i broni pancernej, wspierani z powietrza przez pułki lotnictwa szturmowego, bombowego, rozpoznawczego i myśliwskiego. Warto podkreślić, że na jednej z tablic pomnika, obok nazwiska dowódcy 1 Armii Gwardii gen. Greczki, widniało jeszcze tylko jedno nazwisko, mianowicie dowódcy 713 pułku artylerii pancernej ppłk. gwardii Iwana Wasiliewa. Dowodzona przez niego jednostka straciła w rejonie Pruchnej co najmniej kilka dział samobieżnych SU-76 oraz wielu członków ich załóg.
Poniżej historyczne już zdjęcia nieistniejącego dzisiaj pomnika, wykonane w roku 2009, które prezentują cztery umieszczone na nim tablice.
Tablica od strony wschodniej (tekst tylko w języku rosyjskim): Tutaj od 18 lutego do 3 marca 1945 r. wojska 4 Frontu Ukraińskiego toczyły zacięte zmagania z niemiecko-faszystowskimi najeźdźcami o zdobycie miasta Morawska Ostrawa. W walkach wyróżniły się jednostki i oddziały generała pułkownika Greczki, pułkownika Wasiliewa.
Uwaga: Wyżej podana data zakończenia walk (3 marca 1945) nie jest właściwa. Do tego miejsca w Pruchnej nacierające wojska sowieckie dotarły w dniach 29-30 marca. W najbliższej okolicy walczono jeszcze przez kilka kolejnych dni.
Tablica od strony południowej (tekst w języku rosyjskim i polskim): Chwała Armii Czerwonej oswobodzicielce Polski spod jarzma niemiecko-faszystowskich najeźdźców.
Tablica od strony zachodniej (tekst w języku rosyjskim i polskim): Wieczna chwała bohaterom poległym w walce o wolność i niepodległość Związku Sowieckiego.
Tablica od strony północnej (tekst w języku rosyjskim i polskim): Chwała bohaterom Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Chwała rosyjskiej broni.
