Po trwającej ponad 10 lat przerwie cieszyński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego wznowił wydawanie „Pamiętnika Cieszyńskiego”. Wersją pierwotną czasopisma jest wersja on-line (spis treści TUTAJ). Tom 21 (całość do pobrania TUTAJ) zawiera między innymi artykuł „Działania Armii Czerwonej na Śląsku Cieszyńskim wiosną 1945 roku a kwestia powojennej przynależności państwowej Zaolzia” (do pobrania TUTAJ).

Powyższy tekst jest próbą poszukiwania odpowiedzi na niestawiane wcześniej pytanie: dlaczego wojska sowieckie osiągnęły lewy brzeg Olzy dopiero 3 maja 1945 roku, dzień po upadku Berlina, chociaż działania bojowe na terenie Śląska Cieszyńskiego rozpoczęły pod Bielskiem już 28 stycznia, a zatem przebycie nieco ponad 30 km dzielących Bielsko od Cieszyna zajęło im aż 95 dni?
Poprzez analizę dokumentów z różnych szczebli dowodzenia wojsk 4 Frontu Ukraińskiego autor formułuje następującą hipotezę: wiosną 1945 roku dowództwo wojsk sowieckich celowo opóźniało natarcie znad Wisły w kierunku lewobrzeżnej części Śląska Cieszyńskiego, aby z rozwiązania polsko-czeskiego sporu o Zaolzie na sowieckich warunkach ZSRS mógł uzyskać jak największe korzyści polityczne. Sowieci zapewne kierowali się następującą logiką: dopóki trwa na Zaolziu hitlerowska okupacja, tak długo zorganizowana miejscowa polska ludność nie przywróci status quo sprzed 1 września 1939 r. Z kolei powrót Zaolzia - dzięki poparciu Stalina - w granice Czechosłowacji ułatwi jej władzom zaakceptowanie utraty Rusi Zakarpackiej na rzecz Związku Sowieckiego, co faktycznie nastąpiło oraz zwiększy poparcie czeskiego społeczeństwa dla całkowicie podporządkowanych Moskwie komunistów, których dopiero czekała walka o przejęcie pełni władzy.            

Czytaj więcej: Komunikat 23/01/2017

Jest już dostępny kolejny rocznik „Kalendarza Cieszyńskiego” Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Nie brakuje w nim tematów związanych z II wojną światową.

Krzysztof Kiereś w artykule „Korespondencja z obozu koncentracyjnego KL Dachau w świetle dokumentów. W 75. rocznicę śmierci Pawła Gazurka oraz Jerzego Probosza” na przykładzie pochodzących z Istebnej ofiar niemieckiego terroru przybliża temat listów wysyłanych zza drutów hitlerowskich więzień. Wojciech Święs jest autorem tekstu „Władysław Babiński (1921-2001) as wywiadu i społecznik z Cieszyna” o bohaterskim agencie słynnej, działającej w Wiedniu, siatki wywiadu ofensywnego Armii Krajowej o kryptonimie „Stragan”. Grzegorz Kasztura w anonsowanym już w Komunikacie 16/09/2016 artykule „Krwawa Pruchna” przedstawia zacięte walki niemiecko-sowieckie o tę miejscowość i tamtejszy dworzec kolejowy, które rozegrały się w lutym i marcu 1945 r.

Poniżej fragment zamieszczonego w „Kalendarzu Cieszyńskim 2017” wyżej wymienionego artykułu, podający straty poniesione w tym rejonie przez sowieckie lotnictwo szturmowe:

Czytaj więcej: Komunikat 13/12/2016

19 listopada w Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” w Górkach Wielkich w ramach „Breńsko-Góreckich Posiad”, czyli dofinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury ze środków programu „Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2016” cyklu spotkań i wycieczek organizowanych przez c, Ośrodek Promocji Kultury i Sportu Gminy Brenna, odbyła się prelekcja Grzegorza Kasztury pt. „Ostatnie akty wojennego dramatu. Sowieckie natarcie na Górki i Brenną”. Zgodnie z tym co zapowiedział w swoim artykule zamieszczonym w Portalu ox.pl koordynator projektu Wojciech Grajewski, wykład był próbą nowego spojrzenia na walki niemiecko-sowieckie w Brennej i Górkach. 

Czytaj więcej: Komunikat 24/11/2016

Jak poinformował Portal Śląska Cieszyńskiego ox.pl w Wiślicy (a raczej na wiślickim kopcu, ale jeszcze w granicach Skoczowa) odnaleziono mogiłę z II wojny światowej, zawierającą kości pochowanych w tym miejscu w 1945 roku żołnierzy Wehrmachtu. Z naszych ustaleń wynika, że faktycznie Niemcy grzebali tam swoich poległych żołnierzy, którzy byli przywożeni furmankami z linii frontu, który od początku kwietnia aż do maja (po wycofaniu ze Śląska Cieszyńskiego dywizji 3 Górskiego Korpusu Strzelców a następnie wstrzymaniu na tym odcinku natarcia 70 Górskiej Brygady Strzelców 127 Lekkiego Górskiego Korpusu Strzelców) utknął w Ochabach. Zdaniem świadków, miejscowych mieszkańców, na tym wzniesieniu, w rejonie dzisiejszej ulicy Wiślickiej, znajdował się posterunek obserwacyjny oraz stanowisko małokalibrowej (Flakvierling 20 mm) artylerii przeciwlotniczej, obsadzone przez żołnierzy austriackiej 3 Dywizji Górskiej. 

Czytaj więcej: Komunikat 21/11/2016